Theo sự hiểu biết và quá trình nghiên cứu của tôi, tất cả Phật pháp có trên thế gian này khởi đầu từ Đức Phật Thích Ca thành đạo ở Bồ Đề Đạo Tràng, nhưng đi sâu vào giáo lý từ Nguyên thủy lần qua phát triển lên đỉnh cao Đại thừa, chúng ta thấy mỗi thời kỳ, trong mỗi hoàn cảnh có các bậc Thánh Tăng xuất hiện, có các Bồ-tát thị hiện để đưa Phật pháp thích nghi với sinh hoạt từng vùng miền, hay từng thời kỳ nhằm làm cho Phật giáo tồn tại và phát triển.

Vua A Xà Thế hỏi Phật rằng giáo lý Ngài dạy có lợi ích gì mà nhiều người bỏ nhà cửa, bỏ công ăn việc làm, bỏ quan tước để cạo đầu theo Phật tu. Quý thầy phải suy nghĩ câu hỏi này.

Niệm Phật chữa trị được bệnh tâm và bệnh thân. Do tâm phiền não, tâm không ổn định mới tạo thành thân bệnh, từ bệnh nhẹ tiến đến bệnh nặng. Nếu tâm được chữa trị lành mạnh rồi, thân sẽ theo đó trở thành khỏe mạnh. Và cuối cùng, dù quả vị Thánh chưa đạt tới, nhưng đã đạt được kết quả là chữa được bệnh đói và bệnh khát. Tất cả mọi việc đều do thói quen mà thành, Phật gọi đó là nghiệp tập quán lâu đời, hay nghiệp của kiếp này. Đi trên lộ trình Phật đạo, chúng ta chuyển đổi được nghiệp tập quán trở thành nếp sống giải thoát, an lạc, thanh tịnh ngay trong cuộc sống hiện tại; đó chính là sự thành tựu công phu niệm Phật đúng như pháp.

Trong kinh Bảo Tích, pháp hội Hư Không Mục, Đức Phật dạy chúng ta phải có cách nhìn đời theo Phật, Bồ-tát và Thánh hiền. Đức Phật chia ra ngũ nhãn hay năm cách thấy khác nhau. Thấy theo phàm phu là thấy theo tham vọng. Ngoại đạo thấy theo sự hơn thua, phải trái. Hai cách thấy này khiến cho họ ở mãi trong sinh tử.

Đức Phật dạy rằng con người mang bốn trọng ơn, trong đó có ơn sanh thành dưỡng dục của cha mẹ, vì không có cha mẹ không thể có sự hiện hữu của chúng ta. Ngoài ra, chúng ta còn mang ơn thầy hiền bạn tốt giúp chúng ta hiểu được đạo lý làm người và trưởng thành trong cuộc sống.

Đức Phật quy định người xuất gia phải cấm túc an cư ba tháng để chúng ta tinh tấn quán chiếu lại hành động, việc làm và tâm tưởng của mình có đúng Chánh pháp hay không, để từ đó chúng ta xây dựng được đời sống giải thoát của người tu. Đó là điều quan trọng đã được thực hiện từ khi Phật lập giáo khai tông và vẫn được giữ gìn miên mật cho đến ngày nay.

Phật giáo Nam truyền nói rằng Đức Phật vào Niết-bàn, tất cả Tỳ-kheo phải lấy pháp và luật làm thầy. Pháp Tứ niệm xứ là chính, phải an trụ Tứ niệm xứ, vì rời pháp căn bản này, chúng ta lạc vào tà giáo, không còn là Tỳ-kheo.

Hôm nay kỷ niệm ngày Đản sanh của Bồ-tát Quan Âm ở Ta-bà, tôi xin chia sẻ hạnh lắng nghe của Bồ-tát Quan Âm, chứ chưa nói đến lắng nghe của chúng ta. Vì trên bước đường tu học, theo kinh nghiệm, tôi thấy chúng ta nghe nhiều thì phiền não nhiều và càng lắng nghe việc của người, vô tình đem vào tâm mình thêm phiền não. Vì vậy, khi chúng ta tập tu hạnh này, nên cẩn trọng.

Lòng từ bi và vấn đề công lý là đề tài rất quan trọng và thiết thực trong cuộc sống mà mỗi người chúng ta đều có suy nghĩ. Nếu áp dụng lòng từ bi theo đạo Phật đôi khi ngược lại với công lý.

Trong số báo này, chủ đề đặt ra là thú vật có thể hiểu Phật pháp không. Tất nhiên thú vật không có cấu trúc não bộ như con người, nên nó không thể suy nghĩ, hiểu biết giống như con người. Nhưng có thể khẳng định rằng thú vật có thể cảm nhận được năng lượng từ bi, bao dung, chăm sóc, chở che… của con người dành cho nó.