Cuộc đời con người chỉ mấy mươi năm thôi mà có biết bao nhiêu chuyện xảy ra. Tuy vô số chuyện nhưng vẫn không ngoài được mất, thắng thua, thành bại, vinh nhục… Hễ có cái này thì có cái kia. Khi nào vượt lên trên những phạm trù đối đãi ấy thì con người mới phần nào được an nhiên tự tại.

Có thể nói rằng các loài động vật là nạn nhân chính của lịch sử, và việc đối xử với động vật được thuần hóa trong các trang trại công nghiệp có lẽ là tội ác tồi tệ nhất trong lịch sử. Trên con đường tiến bộ của con người là rải rác vô số xác động vật bị giết. Thậm chí hàng chục ngàn năm trước, tổ tiên thời đồ đá của chúng ta đã phải chịu trách nhiệm cho một loạt các thảm họa sinh thái.

Ai có thể giữ được sự vui vẻ trong hoàn cảnh khó khăn thì thật đáng khen và cũng là nguồn cảm hứng cho những người khác. Họ có thể tránh được sự xung đột, khó chịu bằng cách nhìn ở mặt tươi sáng của vấn đề. Một người thông minh có thể tránh được sự cãi vã bằng những câu trả lời hóm hỉnh và chuyển sang đề tài khác trung lập hơn. Còn khi bị người sỉ nhục, anh ta biết làm thế nào để tiếp nhận chúng một cách nhẹ nhàng với thái độ ôn hòa và hài hước.

Hỏi “đi tu là đi đâu?” nghe có vẻ dư thừa. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể trả lời được câu hỏi này. Vì thật tế cho thấy rằng có những người sau khi xuất gia rồi không biết mình nên làm gì.

Có lần khi nói về tám thức tâm vương trong Duy thức học, một người hỏi rằng “con người lo sợ là do thức nào?”. Trước đó tôi chưa nghĩ tới chuyện này, nhưng cũng thông minh đột xuất mà trả lời rằng “là do thức thức mạt-na thứ 7, vì nó chấp ngã cho nên mới có lo sợ”.

Có một Tăng sinh nọ thường hay nhìn lỗi của người khác rồi nhận xét, phê bình, đánh giá với thái độ bất mãn. Tôi nói với vị ấy rằng nhìn lỗi của người khác làm gì rồi bất mãn, mà chắc gì nhận thức của mình đã đúng, mình chỉ cần tu cho mình là được rồi, nói chuyện của người khác cũng không làm cho mình tốt hơn.

Có phải giàu là do phước và ngược lại nghèo do vô phước? Không hẳn là vậy! Có phước thì được giàu nhưng không phải cái giàu nào cũng do phước. Có cái giàu do phước đã tạo từ quá khứ, có cái giàu do tài năng nhưng cũng có cái giàu do lừa gạt, làm ăn bất chính. Nếu nói giàu nào cũng do phước thì những người giàu do tham ô, buôn gian bán lận cũng là phước sao? Nếu là phước thì tại sao sau đó họ lại bị bắt, bị ngồi tù?

Bài kinh Người đất phương Tây hay Người đã chết được trích trong kinh Tương ưng bộ IV, phẩm Tương ưng thôn trưởng (Đại tạng kinh Việt Nam, HT.Thích Minh Châu dịch). Từ xưa đến nay, bài kinh này được dùng làm minh chứng, ví dụ cho quan niệm tự lực, không cầu nguyện trong Phật giáo. Tuy nhiên, theo thiển ý của người viết, chúng ta không nên hiểu bài kinh ấy một cách máy móc rồi cho rằng Đức Phật phủ nhận hoàn toàn việc cầu nguyện, cụ thể là cầu siêu cho người sau khi chết.

Ngày nay, chúng ta thấy hầu hết các ảnh, tượng của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đều được tạo hình có tóc, điều này khiến một số người băn khoăn không biết Đức Phật ngày xưa có cạo tóc như những Tăng Ni khác hay không. Theo kinh điển thì Đức Phật cũng mang hình thức “đầu tròn áo vuông”. Bài viết này xin được nêu ra một số bản kinh để chứng minh cho điều này.

Trong bài “Tổ Như Hiển - Chí Thiền”, đăng trên tuần báo GN 994, HT.Thích Trí Quảng có nhắc đến lời dạy của HT.Thích Trí Tịnh, rằng: “Pháp của Phật đánh đổi cả sinh mạng để cầu còn chưa chắc được, đâu phải cá ươn mà nài ép người ta mua”, làm cho tôi liên tưởng đến tình hình nhận đệ tử xuất gia của một bộ phận Tăng Ni ngày nay.