Từ thời học tiểu học, trong mỗi cuốn vở đều thấy có in dòng chữ “Ngày nay học tập, ngày mai giúp đời”. Cho đến cuối cấp ba, khi dùng vỡ để chép bài, cuốn vở nào cũng có câu ấy. Mấy mươi năm sau vẫn còn nhớ. Đó là một câu nói chỉ ra đường lối đạo đức. “Ngày nay học tập” là tự đào luyện mình, tự hoàn thiện mình; “ngày mai giúp đời”, sự học tập tự làm cho mình tốt đẹp, hiểu biết, trưởng thành, để khi vào xã hội, lấy đó đóng góp cho xã hội tốt đẹp, văn minh hơn.

Sở dĩ chúng sanh không thấy biết thực tại thường, lạc, ngã, tịnh vì các phiền não vô minh làm sanh ra tâm điên đảo xoay chuyển thành ra như người say, thường cho là vô thường, lạc cho là khổ, ngã cho là vô ngã, tịnh cho là bất tịnh. Thế giới vô thường, khổ, vô ngã, bất tịnh là một thế giới hư giả, do tâm điên đảo xoay chuyển mà vọng thấy. Đó là thế giới sanh tử của chúng ta.

“Tất cả Phật pháp tức là pháp tánh. Pháp tánh ấy tức là Như Lai. Thế nên Như Lai thường trụ bất biến. Nếu có người nói rằng Như Lai vô thường, người ấy không biết pháp tánh. Y vào pháp, tức là pháp tánh. Pháp tánh ấy tức là Như Lai”. (Phẩm Tứ Y). Như thế thấy pháp tánh tức là thấy Như Lai, thấy Phật tánh. Thấy pháp tánh như thế nào?

Thành Phật là thành tựu đức đại từ đại bi do đã khai mở hoàn toàn Phật tánh: “Vì xưa kia, trong tám mươi ức kiếp, ta giữ giới trong sạch, ít muốn biết đủ, thành tựu oai nghi, khéo tu vô lượng pháp tạng của chư Phật. Thưở ấy ta cũng quyết định rằng mình có Phật tánh, nhờ đó nên nay ta được thành Phật, có đức đại từ đại bi”

Nhân loại luôn luôn hướng về sự hoàn thiện của chính mình trong tất cả mọi mặt, vật chất và tinh thần. Đó là chiều hướng tiến hóa của nhân loại. Tiềm năng để tiến hóa và đích đến cuối cùng của sự tiến hóa được đạo Phật gọi là Phật tánh. Ở đây chúng ta sẽ nêu ra một số điểm để nhìn thấy viễn cảnh của sự tiến hóa của loài người trong liên hệ với Phật tánh như thế nào.

“Phật tánh là Như Lai tạng” (phẩm Như Lai tánh). Tạng có nghĩa là bao trùm chứa giữ tất cả chúng sanh và muôn sự muôn vật, tất cả hiện hữu thanh tịnh và bất tịnh. Phật tánh là tánh Không, ánh sáng và năng lực. Tánh Không, ánh sáng và năng lực là Nền tảng tạo ra tất cả mọi hiện hữu của sanh tử và Niết bàn. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu sự tạo ra tất cả mọi hiện hữu là như thế nào.

...Bản tánh của tâm, Phật tánh, hay trí huệ bổn nguyên, được kinh ví như một tấm gương sáng. Trong đó có các hình tướng khác biệt do thức phân biệt tạo nên. Bởi vì bản tánh của gương vốn là giải thoát vì không có hình bóng nào in dính được vào nó, làm nhiễm ô được nó, cho nên trong tấm gương ấy các hình bóng chính là gương nên chúng cũng tự giải thoát.

Phật tánh là chủ đề chính của Kinh Đại Bát Niết Bàn do ngài Đàm Vô Sấm (385 – 433) mang qua Trung Hoa và dịch. Phật tánh cũng là chủ đề chính của Phật tánh Luận của Bồ tát Di Lặc, được dịch sang tiếng Hán và tiếng Tây Tạng (đã được dịch sang tiếng Anh).

Mục đích của Thiền là “thấy tánh”, và sống, tương ưng với tánh ấy cho đến mức trọn vẹn. Thấy tánh là thấy Phật tánh vậy.

Phật, Tâm là thực tại bao trùm khắp tất cả và ở khắp trong tất cả. Phật, Tâm bao trùm khắp tất cả và ở khắp trong tất cả không gian thời gian nên Phật, Tâm thường hiện tiền.