Vào đầu tháng 7/2017, một người thân đã gửi cho tôi một email, kèm tấm ảnh chụp mộ cựu Thủ tướng Đức Helmut Kohl, một ngôi mộ mới tinh vì ông vừa tạ thế. Chắc hẳn người gửi muốn chia sẻ với tôi về cảm nhận ngôi mộ của một danh nhân thời hiện đại - vị thủ tướng của một cường quốc châu Âu từ năm 1982 đến năm 1998, từ nước Đức phân ly đến nước Đức thống nhất, một công trình sư chủ chốt của Cộng đồng châu Âu, (cùng với cựu Tổng thống Pháp François Mitterand) - một sự nghiệp lừng lẫy như thế mà ngôi mộ chỉ có diện tích khiêm tốn, giản dị, không mái che, không thành quách, không dựng bia, chỉ có thánh giá gỗ có gắn tên Helmut Kohl (1930-2017).