Chúng ta thường nghe nói rằng Thiền Tổ Sư là dạy pháp vô niệm, vô tâm. Cách diễn tả như thế có vẻ như như để làm nổi bật hai ý chỉ khác nhau, rằng Thiền do Như Lai dạy chủ yếu là niệm thân, niệm thọ, niệm tâm, niệm pháp… trong khi Thiền do các vị Tổ Sư Trung Hoa và Việt Nam dạy chủ yếu là vô niệm, vô tâm. Sự thật, Đức Phật trong Tạng Pali đã dạy các pháp vô niệm, vô tâm… nhưng nhiều vị sư đời sau không chú ý, và đôi khi còn ngộ nhận rằng pháp vô niệm, vô tâm là sáng tác của các vị sư Trung Hoa.

Có bạn nêu thắc mắc: người viết đã nhiều lần nhắc tới câu nói của Thiền Tông rằng “Ba cõi là tâm” – vậy thì, có liên hệ gì tới Duy Thức Học? Và tâm có phải là thức? Và tại sao Thiền sư Việt Nam thường nói “vô tâm thị đạo”?

Chuyện kể một đệ tử từ xa lặn lội đến tìm thầy học đạo, bất kể gió mưa, băng tuyết. Vị thầy là một thiền sư từ Tây Trúc đến, tu thiền nhiều năm, ngồi nhìn vách đá. Đệ tử quỳ trước hang động suốt nhiều ngày đêm, áo quần tơi tả, đói lạnh, xanh xao…

Giác ngộ không phải suy nghĩ mà được vì không phải những gì đã từng biết, không thể tìm cầu vì không ẩn dấu. Không phải ở xa, không phải hiện tại vì không phải ba thời, không phải tu mà được vì không phải làm ra. Không thể diễn tả vì ngoài văn tự, không thể nói năng vì ngoài ngôn ngữ, không thể luận bàn vì ngoài hí luận, không trong không ngoài vì lìa hai bên cũng không phải ở giữa.

Tôi được một người bạn giới thiệu thuvienhoasen.org webpage nên vào đây xem và mong rằng có bạn nào đó có thể giúp tôi giải quyết một vấn đề là làm sao "Đối cảnh vô tâm". Tôi đối cảnh tâm thường khởi hay thấy việc xấu tốt hay dở phải quấy của người mà chẳng chịu thấy lỗi mình vì vậy nên bị cái cảm giác vui buồn hờn dỗi bất chợt dẫn dắt đến mệt luôn, trở thành chướng đạo. Xin thành thật cảm ơn.