Mahāvyutpatti (Devanagari: महाव्यत्पत्ति, Tibetan: བེ་བྲག་ཏུ་རྱོགས་པར་བེད་པ་ཆེན་པྱོ་ Đại Danh Nghĩa Tập) có tên nguyên thủy là Vyutpatti (Danh nghĩa Tập), theo nghĩa Phạn ngữ là Đại Thuật Ngữ Học (hay Đại Từ Nguyên Học). Tuy nhiên, tựa sách có lẽ cần phải được bổ xung ý theo nghĩa Tạng ngữ vì nó được tạo ra bởi nhiều học giả và dịch giả Tây Tạng và Ấn-độ hợp sức để trước tác. Theo nghĩa Tạng văn thì tên tựa sách có thể dịch thành Đại Giải Ngộ Tường Tế, nghĩa đen là sự thấu hiểu chi tiết và cụ thể vỹ đại.

Trước hết chúng ta phải hiểu Tâm là gì? Trong tiếng Hán, Tâm là trái tim. Từ cái nghĩa tâm là trái tim, rồi sau mới suy diễn ra tâm là tấm lòng, cho rằng tâm là tấm lòng suy nghĩ. Một bài thơ chữ Hán nói về tâm theo nghĩa này như sau:

Con chưa bao giờ có ý niệm viết về Thầy, bởi ngôn ngữ chỉ là phương tiện giả lập, chỉ có tên gọi chứ không có thật thể, trong khi Thầy là hiện thân của ý chí, của lực nguyện lực bằng xương bằng thịt, vượt ra ngoài giới hạn của danh ngôn. Nhưng có đôi lần con muốn kể về Thầy bằng một kỷ niệm nhỏ mà đẹp, như là mượn ngón tay để chỉ mặt trăng.

Nhân dịp kỷ niệm Chung Thất ngày thị tịch của Trưởng lão Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ, xin giới thiệu đến quý độc giả một bài viết rất cũ nhưng đọc lại vẫn thấy mới. Bài này được viết từ những năm đầu thập niên 1980, khi tác giả vừa ra tù lần thứ nhất. Thời may, Ni sư Trí Hải lúc ấy mời ngài viết bài cho tờ tập san Phật học để tăng ni có tài liệu tu học, hàng phật tử có kiến thức cơ bản về đạo Phật. Gọi “tập san” là do thói quen mà gọi; đó chỉ là tập tài liệu gồm dăm bài viết, được quay ronéo, mỗi kỳ chừng vài mươi bản, được đóng tập, có trang bìa đàng hoàng, và được đặt tên “Pháp Luân”. Lúc ấy độc giả gọi nó là “báo chui”

Thiên Lý Độc Hành, chuỗi thơ 13 bài, hình thành sau chuyến đi ấy. Nó mở đầu bằng sự trở về, và kết thúc bằng lời gởi gắm một bước chân khác lên đường. Đi cho hết con đường thăm thẳm nhân sinh trường mộng. Hai câu kết để ta đóng lại tập thơ mà không đóng lại được những tâm tình khắc khoải, tương điệu trước một vệt nắng chiều hay một ánh sao xa lay lắt cuối trời. Lời nhắn nhủ ân cần không phải là sự êm đềm khép lại cánh cổng vườn nhà sau khi người con đã trở về, nó mở ra lối sau chỉ về một phương trời miên man cô tịch…