Từ thế kỷ trước, người ta đã tìm được rải rác các thủ cảo (manuscripts) kinh Phật cổ xưa nhất viết bằng văn tự Kharosthi chôn ở các di tích Phật giáo ở Gandhāra, Bắc Afghanistan. Nhưng phải cho đến tháng Chín năm 1994, sau khi loạn quân Taliban phá hủy hai ngôi tượng đại Phật ở Bamiyan Gandhāra, một vị khách vô danh mới gửi ba khạp đất nung chứa 27 cuộn kinh Phật viết bằng văn tự Kharosthi trên vỏ cây bhoja-patra cho Thư viện Anh Quốc

Chúng ta có thể thấy toàn bộ tư tưởng Phật giáo đều liên hệ với nhau. Sự liên hệ này có tính hữu cơ và tất yếu. Chữ hữu cơ và tất yếu được dùng ở đây có nghĩa là các thành phần tạo lập ra nền móng tư tưởng Phật giáo như Duyên khởi, Vô ngã, Vô thường, tính Không đều là những phạm trù tư tưởng tương quan tất yếu với nhau

Một ông học trò cũ khi làm giáo thụ ở đại học Bắc Kinh có lần nói với tôi “Thầy có nghĩ Ngô Thừa Ân viết Tây Du Ký chỉ để phúng thích Phật giáo hay không?” Tôi có nói rằng “Nhưng từ một góc cạnh khác, không có truyện nào tuyên truyền và quảng bá Phật giáo tốt hơn truyện này.

Long Thọ hay Long Thụ (Nāgārjuna) không phải chỉ là tổ của tông Trung Quán (Madhyamika),[1] trong lịch sử phát triển Phật giáo ngài được coi là vị Phật thứ hai sau Đức Thế Tôn[2] nên trong các hình tượng bồ tát chỉ có tượng của ngài duy nhất được tạc vẽ với nhục kế (uṣṇīṣa), vốn tượng trưng cho trí tuệ viên mãn như hình tượng Đức Phật chúng ta thường thấy.

Có người cố tìm trong đời sống tu hành của chính Đức Phật để tìm nguyên nghĩa “trung đạo”. Họ cho rằng Trung Đạo là thoát xa cả hai cực đời sống vật chất xa hoa và ép xác khổ hạnh và đưa ra một kết luận nhanh chóng rằng nền tảng giáo lý của Đức Phật phải là một dạng của thuyết tương đối, từ khước hai lối sống cực đoan….

Sáu mươi năm trước khi bắt đầu học Phật cùng với các vị trưởng lão ngày nay thì chúng tôi thường chỉ được học về các tông môn Phật giáo một cách rất đại lược. Thí dụ như về Tịnh Độ Tông được dạy là “tông môn chủ yếu tụng niệm danh hiệu Phật A-di-đà và quán tưởng Cực-lạc khi chết sẽ được siêu thăng về Tây phương Cực lạc”. Quả thật đó là đường lối đang được tin đồ Tịnh Độ đương thời hành trì, tuy nhiên lời dạy đơn giản này chưa phải là tất cả những nét vi diệu của giáo pháp Tịnh Độ. Cho nên từ đó tôi đã có tâm nguyện sẽ viết một quyển luận đầy đủ hơn, vừa giới thiệu các tông môn vừa cung cấp kiến thức triết lý của từng tông môn dành cho những người học Phật muốn đi sâu hơn vào nội dung tư tưởng.

Historically, Buddhism has much to do with poetic language. During his lifetime, the Buddha always encouraged his disciples to use local languages to interpret and spread his teachings. The scriptures also often use rhyming forms for the sole reason of being easy to read and remember. …../…..Về mặt lịch sử, Phật giáo có nhiều tương quan với ngôn ngữ thi ca. Khi còn tại thế, Đức Phật luôn luôn khuyến khích các đệ tử dùng các ngôn ngữ địa phương để diễn dịch, truyền đạt giáo pháp của Ngài. Các bản kinh còn lại cũng hay dùng các thể văn vần, với lý do duy nhất để dể đọc dễ nhớ

Việc sư Thông lạc tự nhận chứng ngộ A-La-Hán và công khai công kích Đại Thừa đã là một sự kiện lớn trong hàng ngũ Phật giáo đương thời. Chúng ta cũng nên biết việc tranh luận giữa “Phật giáo Nguyên thủy” và “Phật giáo Đại thừa” đã có từ ngàn năm nên cũng không có gì xa lạ. Vấn đề không sai ở việc sư tuyền tụng kinh điển Nikāya mà ở đây là sư Thông Lạc phê phán Đại Thừa với tư cách là người duy nhất đã chứng quả A-La Hán để “chứng minh” rằng không ai có thể giác ngộ khi tu học theo giáo lý kinh điển Đại thừa vốn “hoàn toàn chỉ là kinh điển ngoại đạo”.

...Trước hết bài nói truyện của thưọng tọa Thích Chân Tính đã sai lầm khi cho rằng giáo pháp Đầu Đà là giáo pháp tu hành khắc kỷ quá khich của ngoại đạo mà Thái tử Tất Đạt Đa đã từ khước và nên sau đó mới trở thành Đức Phật với giáo lý Trung Đạo. Trong bài nói truyện này, vô tình hay cố ý thượng tọa Thích Chân Tính đã cho rằng hạnh Đầu Đà (dhutanga) mà sư Minh Tuệ đang hành trì “không phải là giáo Phật giáo chính thống vì chính Đức Phật đã khước từ bỏ để theo giáo pháp Trung Đạo nên mới chứng ngộ giải thoát”...

Trong thời gian vừa qua độc giả có thể chú ý đến một tranh luận đến đề tài “Phật giáo không phải là tôn giáo?” trên nhiều diễn đàn Phật học và một số pháp thoại. Sự thật vấn đề này vốn đã là một đề tài được thảo luận sâu rộng từ thế kỷ trước. Đầu tiên khởi từ nhận xét của giới học giả Tây phương khi ngạc nhiên khi thấy Phật học khước từ sự hiện hữu của Thượng Đế (the God) vốn đựợc coi nguyên ủy của vũ trụ và sáng tạo ra con người (creator).