Qua bài viết này, chúng tôi cẩn trọng giới thiệu đến bạn đọc bản hiệu chú Kinh Tăng nhất A-hàm của Trung Tâm dịch thuật Trí Tịnh vừa được hoàn thành vào tháng Giêng năm Canh Tý, hy vọng bộ kinh này sẽ đến tay bạn đọc trong thời gian sớm nhất.

Nguyên bản Hán dịch Tạp A-hàm hiện tại, ấn hành trong Đại tạng kinh Đại chính tân tu (ĐTK/ĐCTT), gồm 50 quyển, 1362 kinh, do Tam tạng Cầu-na-bạt-đà-la (Guṇabhadra, người Trung Ấn Độ) dịch vào đời Lưu Tống (435 Tây lịch). Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, nguyên bản tiếng Phạn được sử dụng để dịch sang chữ Hán của Tạp A-hàm là do Hóa Địa Bộ truyền, có chung một bản gốc nguyên thủy với truyền bản Pāli. Phạn bản đầy đủ hiện nay không còn. Gần đây, tại vùng Tân Cương, Trung Quốc, người ta phát hiện vài tàn bản tiếng Phạn của kinh này mà thôi.

Phàm có sinh thì có tử, đó là lẽ thường trong cuộc đời. Vạn sự vạn vật đều vận hành theo quy luật sinh ra, tồn tại, thay đổi, hoại diệt (gọi là sinh, trụ, dị, diệt) liên tục, miên viễn, vô thuỷ, vô chung. Cho nên, cái chết là lẽ tự nhiên, đương nhiên của tiến trình sự sống, không có gì phải lo lắng, sợ hãi và lấy làm quan trọng vấn đề. Vả chăng, như Khổng Tử nói: "Sống còn chưa biết thì biết chết làm gì?"

Khi sinh ra ở đời, chúng ta không có quyền lựa chọn hoàn cảnh, quê hương, gia tộc, và cũng không có quyền lựa chọn ngay cả chính cha mẹ của mình. Mỗi người phải theo nghiệp mà thọ sinh. Do nghiệp thiện hay ác mà chúng ta đã gieo trồng trong quá khứ để hiện nay có một đời sống tương ưng, có một người cha, một người mẹ tương ưng với nghiệp lực của mình, có một hoàn cảnh đất nước tương ưng với nghiệp lực của mình. Chúng ta không có quyền lựa chọn khi ra đời nhưng chúng ta có quyền lựa chọn lối đi cho chính bản thân mình, mỗi người đều có toàn quyền lựa chọn đi vào ánh sáng hay đi vào nẻo tối.

Bần cùng, nghèo khổ là một điều bất hạnh. Chẳng ai muốn mình nghèo. Cho dù không muốn giàu sang phú quý tột đỉnh, tiền kho bạc đụn đi nữa thì cũng mong cho mình có một cuộc sống khá giả, sung túc, đầy đủ tiện nghi, chí ít là cũng có cái ăn, cái mặc, mái nhà che mưa nắng, có phương tiện để mưu sinh... Chứ nghèo đến nỗi không có miếng ăn, không có cái mặc thì quả là một điều bất hạnh.

Pháp cú thuộc thể loại gatha, tức là những bài chỉnh cú, bài kệ, bài thơ rất dễ ghi nhớ. Vì “gặp việc tùy nghi diễn nói”, nên văn phong rất mộc mạc, chất phác và thân thiết như những lời nói giản dị hàng ngày chuyện cơm ăn áo mặc.

Quyển kinh quý độc giả cầm trên tay là Kinh Pháp cú Bắc Truyền do thầy Thích Đồng Ngộ và thầy Thích Nguyên Hùng dịch từ bản chữ Hán sang chữ Việt, được nhà xuất bản Ananda Viet Foundation xuất bản lần đầu tiên vào đầu năm 2019. Nội dung kinh dưới hình thức thi kệ gồm 39 phẩm với 39 đề tài, tổng cộng có 759 bài kệ. So sánh với Kinh Pháp cú Nam truyền (gồm 26 phẩm, mang 26 đề tài với 423 bài kệ), tức nhiều hơn 13 phẩm, 336 bài kệ. Phẩm đầu tiên là phẩm Vô Thường, và dĩ nhiên là chủ đề chung của tất cả các bài kệ tụng trong ấy mang tính vô thường của vạn vật.

Nhận thấy, Pháp cú Bắc truyền có 39 phẩm, 759 bài kệ, không những chứa đủ nội dung Pháp cú Nam truyền (gồm 26 phẩm, 423 bài kệ), mà còn nhiều hơn 13 phẩm, 336 bài kệ với nhiều ý nghĩa sâu xa, thí dụ sinh động, chúng tôi mạo muội chuyển dịch tác phẩm này ra tiếng Việt với tựa đề KINH PHÁP CÚ BẮC TRUYỀN để Tăng Ni và Phật tử có cơ hội tiếp xúc, đối chiếu kinh điển giữa hai truyền thống, ngỏ hầu hái được những đóa hoa sắc hương trong vườn hoa Tuệ giác, làm đẹp cho đời.

- Tỳ-kheo sống theo hạnh a-lan-nhã cần từ bỏ hai cực đoan , thân và tâm phải thanh tịnh, thực hành theo pháp đầu-đà. Người thực hành theo pháp này có 12 hạnh: một là sống ở a-lan-nhã; hai là thường đi khất thực; ba là khất thực theo thứ tự; bốn là ăn ngày một bữa; năm là ăn vừa đủ; sáu là quá ngọ không ăn, không uống nước trái cây; bảy là mặc y phấn tảo chắp vá; tám là chỉ có ba y; chín là sống ở gò mả; mười là ngồi bên gốc cây; mười một là ngồi ở giữa trời; mười hai là chỉ ngồi không nằm.