Giới tính (bhāva = gender) là một trong những vấn đề quan trọng được nhiều người quan tâm từ cổ đại cho đến hôm nay. Về cơ bản, giới tính được định hình trong thời gian thai nghén và bộc lộ rõ ràng khi một chúng sanh chào đời.

Từ thực tế các phong trào hành động mang hình thức thiện nguyện, vị tha, nhưng ẩn tàng sau nó là những toan tính nhuốm màu vị kỷ, đã cho thấy rằng, hành động bố thí xuất phát từ tình thương chân chính, không gắn với bất kỳ chủ ý gì, là phương cách bố thí đáng được ca ngợi. Phật giáo không những cổ súy phương thức bố thí này mà còn đề cao một dạng thức bố thí không còn dấu vết của bản ngã và sở hữu của bản ngã, và đây là một trong những điểm đặc thù về bố thí của Phật giáo.

Theo kinh, luật quy định, chư Tăng thời Đức Phật không được nhận kim ngân bảo vật. Nói rõ hơn là không được nhận tiền bạc hoặc quý kim tương đương.

Sống cái nhà, thác cái mồ là tín niệm mang tính bản địa. Phật giáo tôn trọng tín niệm này cũng như các tang nghi chuyên chở các giá trị nhân văn, nhưng không xem đó là mục tiêu tối hậu của đời tu. Vì suy đến cùng, việc quá chú trọng và chiều chuộng xác thân, dù khi sống hay sau khi chết, là những biểu hiện của tư duy hữu ngã.

Thời Phật tại thế, có những vị đệ tử thân tuy ở tại gia nhưng đã mang chí nguyện xuất trần thượng sĩ. Trong số những cư sĩ được kinh Tăng Chi đề cập (A.i,23), có thể kể đến như: tối thắng về bố thí là Anāthapindika, chuyên lo sức khỏe cho Tăng-già là ngự y Jīvaka Komārabhacca, ưu thắng về hạnh đa văn là nữ cư sĩ Khujjutarā…

Thời Phật tại thế, Tôn giả A-nan được xem là người có khả năng ghi nhớ toàn bộ những lời dạy của Đức Phật. Thẩm quyền đặc thù đó là do phước nghiệp của bản thân cộng với kết quả của hai mươi lăm năm làm thị giả cho Đức Phật1.

Theo niềm tin truyền thống, di mẫu Ma-ha-ba-xà-ba-đề (Mahāpajāpatī) được xem là vị trưởng lão ni đầu tiên trong lịch sử kinh điển. Cơ sở của quan điểm này được nhiều kinh, luật khả tín từ Hán tạng cho đến Nikāya xác chứng[1].

Ngài Huệ Năng là một trường hợp đặc thù của Phật giáo nói chung và Phật giáo Bắc truyền nói riêng. Cuộc đời cũng như tư tưởng và kể cả nhục thân bất hoại của ngài là những bằng chứng sống động, đã mở rộng cơ may tu tập và chứng ngộ cho nhiều giới và nhiều người

Nhân duyên để hình thành tiểu luận này rất bất ngờ. Vào ngày cuối của kỳ nhập thất trong mùa Hạ 2016, một ý nghĩ chợt khởi lên trong tôi: Phải chăng, ngài Minh Đăng Quang là một vị Độc giác? Những ngày ở trong biệt thất, tôi chỉ có hai việc để làm, một là hành trì theo phương cách riêng, hai là tự học cổ ngữ. Tôi không đọc sách cũng như không viết lách trong giai đoạn này.

Kinh Dược Sư có nhiều truyền bản và có lịch sử truyền dịch lâu đời. Đồng thời, nội dung bản kinh chứa đựng những yếu tố kỳ đặc, so với những quan điểm cơ bản của Phật giáo. Do vậy, việc khảo cứu về lịch sử bản kinh này cũng như biện giải những nội dung đặc thù được chuyên chở trong bản kinh, là điều quan tâm chính của khảo luận.